Tıbbın hızla gelişen bilim ve teknolojiye uyum sağlamasının ardından,henüz elli yıl önce bile kurtarılması mümkün olmayan hastaların tedavileri artık günümüzde mümkündür.
Bu durum bir yandan umut verici olurken bir yandan da hasta olarak yaşam süresini uzatabilme imkanı vermektedir ve bu da kimi insanda hastalık nedeniyle çok ağrı ve sıkıntıya yol açacağı korkusuna neden olmaktadır.
Tabiiki her insanın kendisine yapılacak tıbbi müdahaleler konusunda, kendisinin karar verme hakkı vardır.
Günümüzde doktorlar yapacakları her türlü tıbbi müdahaleden önce hastadan onay almak zorundadır.Bu durum yeni bir tedavi şekli ve devamı için de geçerlidir. Hasta bilinci açık olduğu sürece kararları kendisi verir.
Hasta ağır hastalık şartlarından dolayı bilinci kapalı olursa söz konusu olan kararları verememesi halinde çevresinden veya ailesinden kimlerin karar verebileceğini ,daha önceden hazırlayacağı bir vasiyetle belirler.
Almanya kanunlarında, insanın, hayatının hangi evresinde olursa olsun, kendisine yapılacak olan herhangi bir tıbbi müdahaleye ancak kendisinin karar verebileceği belirtilmiştir..
Hasta Vasiyetinin kötüye kullanımı veya şüphe uyandıracak bir durum söz konusu olursa,burda bir idari mahkeme devreye girer ve nihayi kararı verir.
Hasta Vasiyeti ne anlama gelir?
Hasta vasiyeti kişinin önceden, gelecekte bilincinin kapanması ve dolayısı ile karar veremeyecek duruma gelebileceği gözönüne alınarak, kendisine ne gibi müdahalelerin yapılmasını istediğini yazılı olarak karara bağladığı bir belgedir.
Hasta vasiyetine, hasta yakınlarına yada tedaviyi yürüten doktor ve hekimlere, neler yapılmasını öngördüğü eklenebilinir.
Bu belirlemelerin yanı sıra, ölüm halinde hastanın manevi değerleri (dini inancı,dünya görüşleri) doğrultusunda da neler istediği eklenebilinir. Böylece hastanın durumun ağırlaşması ile birlikte bilincinin kapanması akabinde neler yapılıp yapılmayacağı konusu somut olarak belirlenmiş olur.
Hasta Vasiyeti,öncelikle tedaviyi yürüten doktor ve ekibine yöneliktir. Bundan başka eğer varsa hastanın vekaletini üstlenmiş olan idareci veya kuruluşlara (huzurevi,hastabakım servisi vs.) yönelik eklemeler yer alır.
Hasta Vasiyeti yazmanız durumunda neler yapmalısınız?
Kimi insanlar hastalık ve yaşlılık durumunda kendilerine yeterli tıbbi müdahalenin yapılmayacağına inanırlarken, kimileri de böylesi bir durumda hertürlü tıbbi müdahale yöntemi kullanılarak ölüm sürecinin uzatılacağına, dolayısı ilerde daha çok acı çekileceğine inanırlar
Elbetteki hastalık, acı çekmek,ölüm gibi hayatı noktarı ilgilendiren sorularla karşı karşıya olmak kolay kabullenilecek bir durum değildir. fakat bu gereklidir,çünki vereceğiniz kararların sonucu,böylesi bir durumda neler yapılmasını istediğiniz açıklık kazanmış olur.
Hasta vasiyetine yazılacak olan şeylerin anlamı aynı zamanda,teşhis konulduktan sonra hastalığınızdan dolayı yapılacak olan tıbbi müdahlelerin soumluluğunu üstlenmek demektir.
Hasta vasiyetine yazılacak her işlem rica ve istek daha önceden itina ile düşünülmeli ve böylece karar verilmelidir. İyileşme ihtimalinizin yanısıra ağır sancı ve ağrılara maruz kalıp hayatınızı kaybetmenizde,herzaman ihtimal dahilindedir.
Ancak sonuç vermeyecek bir tedaviye karşı iseniz bu durumda karar ve tercih hakkı sizindir. Böylesi bir durumda yaşadığınız sürece dışardan yardıma muhtaç ve tıbbi cihazlara bağlı kalmak zorunda olabiliceğinizi de göz önünde tutmalısınız. (§1901a absatz 4 BGB)
Hasta Vasiyetinin Formatı
Hasta Vasiyeti yazılı olarak yapılmalıdır.Hastanın ismi ve soyismi yada noter tasdikli imzası olarak geçerlidir.(§1901a absatz 1 satz 1 iVm). Hali hazırda yapılmış bir vasiyete ömür boyu tabi olmak söz konusu değildir, kişi istediği zaman bu vasiyeti iptal edebilir. (§1901 absatz1 satz 3 BGB)
Sözlü olarak vasiyet edilen durumlar da geçerlidir.Bu yüzden hasta yakını yada refakatçısı yada idarecisi bu durumu dikkate almalıdır.
Mecburi olmamakla birlikte Hasta vasiyetinin yıllık olarak yada belli aralıklarla yenilenmesi tavsiye edilir.Böylece daha önce vermiş olduğunuz bir kararın gereksizliğine kanaat getirirseniz bunu iptal edebilirsiniz.
Hasta Vasiyeti tedaviyi yürüten doktora nasıl iletilir?
Hasta Vasiyeti mümkün mertebede,doktorunuzun,idarecinizin vede idari mahkemenin rahatlıkla ulaşabilecekleri bir yerde olması gerekir.Bundan dolayı vasiyetinizin nerde olduğunu bildiren bir notun sürekli yanınızda bulunması gerekir.herhangi bir durumda hastaneye yatmak ,yada bakımevine gitmek zorunda kalırsanız hasta vasiyetinizin nerde olduğunu ilgili yerlere bildirmeniz gerekir.Eğer çok güvendiğiniz birileri varsa onunda bu vasiyetten haberdar edilmesi tavsiye edilir.
Hasta Vasiyetinin dikkate alınması zorunluluğu
Yeni kanun düzenlemesine göre, hasta vasiyetinde bir takım zorunlu tıbbi müdahaleleri karara bağlamak mecburidir. Şayet bu kararlar hayatı önem arzeden durumlarla ilgili ise doktorlar vasiyetteki bu mecburi kararları, vekalet verilen kişi orada bulunmasa da dikkate almak zorundadırlar.
Eğer vekaletname verdiğiniz birisi var ise o kişi vasiyeti inceleyip tedavi ve uygulama istemlerinize göre hareket etmek zorundadır (§1901a absatz1 satz 2 BGB). Hiç bir durumda hiç bir kimse,vasiyet sahibin isteklerinin aksine kendi isteklerini dayatamaz.
Vasiyetinizin kayda değer görülmesinin önkoşulu,bunu tamamen kendi hür iradenizle yazmış olmanızdır. Bu şarttır! Dışardan müdahale ile dikte ettirilmiş bir vasiyetin geçerliliği yoktur.
Vasiyette dikkate alınması gereken hususlarından birisi de vasiyetin geçerli olmasıdır, yani geri çekilmiş yada iptal edilmiş olmamalıdır.
Vasiyette daha önceleri alınmış bir takım kararlar,eğer uygulanan tedavi sürecindeki tedavi ve uygulamaların önemi açısından gereksizse veya geçerli değillerse bağlayıcılıkları mecburi olmadığı gibi iptal de edilebilinirler.
Kanunlara ve hukuka aykırı bir vasiyet geçerli değildir (§ 1901a 134 BGB). Bundan dolayı doktordan suç kapsamına giren hastanın yaşamına son vermek gibi bir istek vasiyette yer almamalıdır.
Vasiyette bulunulan bir durum dahilinde bile olsa, doktorunuzun yapacağı herhangi bir ameliyat müdahalesi siz razı olsanızda, eğer doktor size ameliyat öncesi yeterli onbilgilendirmeyi yapmamışsa, uygulanamaz. Ama siz kendiniz böyle bir onbilgilendirmeyi gereksiz bulursanız bu durumda sizin rızanız alınmış ve herhangi bir riski kabul etmiş sayılırsınız.
Şayet vasiyetiniz yok ise,yada içinde bulunduğunuz somut hayatı durumunuz vasiyetteki maddelerle belirtilmemişse bir vekil tayin etmelisiniz ki,bu vekil doktorunuzun yapacağı tıbbi müdahalelerde sizin adınıza karar versin .Bunu vekalet verdiğiniz kişi ile aranızda hal etmelisiniz.Vekil yada idareci tayin ettiğiniz kişi hiçbir şekilde kendi istemlerini doktora dayatamaz sadece sizin istekleriniz önemlidir (§1901a absatz 2 BGB)
Vasiyette neden kendi kişisel maneviyatınızla ilgili bilgilendirmeler yapmanız gereklidir?
Manevi değerleriniz dini inancınız ve etik değerlerinizle bağlantılı olan yaşam ve ölümünüzle alakalı isteklerinizi vasiyetinize ekleyebilirsiniz.Bunu özellikle “sağlıklı” döneminizde belirtmeniz tavsiye olunur.
Hastanın vasiyetinde, kritik durumlarda yapılmasını istediği şeylerin arka planında hastanın maneviyatı vardır. Yani böylesi durumlarda hastanın yapılmasını istediği şeyler genellikle onun korkularını, kaygılarını umutlarını ve dini inancını içerir.
Bu bağlamda hasta ile ilgilenen doktor, bakıcı, idareci ve benzerlerinin hasta vasiyetini uygulamada hastanın maneviyatını tanımaları gerekli olduğu gibi, aynı zamanda yapılacak müdahalelerden dolayı ölüsabilecek sorunların bertarafı açısından da olumludur. Bu yüzden vasiyette hastanın maneviyatına dair eklemelerin yapılması çok önemlidir.
Karar verme yetinizi yani bilincinizi kaybetme durumuna gelmeden almanız gereken tedbirler..
Hasta vasiyetinizde bilincinizin açık olmadığı esnada nasıl bir tedavi yöntemi istediğinizi belirtebilirsiniz.
Bilinciniz kapalı olduğu bir dönemde istediğiniz uygulamaların hayata geçirilmesinden endişe ediyorsanız sizi vekaleten temsil edecek birini tayin edebilirsiniz. Bu şahıs çok güvendiğiniz biri olmalı ve aynı zamanda ona bir vekaletname vermelisiniz.
Bu durumda sizi vekaleten temsil edecek kişiye, sağlığınızla ilgili bütün bilgileri ayrıntıları ile anlatıp bilgilendirmelisiniz.
Eğer herhangi birisini henüz vekil tayin etmemişseniz ve ağır bir hastalık sürecindeyseniz, bu durumda bir idari mahkeme müdahale edip size bir idareci yada vekil tayin edebilir. Bu vekil kesinlikle sizin vasiyetinize bağlı kalarak durumunuza müdahil olabilir. Müdahil olan idareci yada vekil kesinlikle hastanın vasiyetine harfiyen uymalıdır ve buna göre hareket etmek zorundadır (§1901a absatz1 satz 2 BGB)
Şayet çevrenizde yakın akraba kimse yok ise, yalnız yaşıyorsanız ve aile fertleriniz yoksa, çevrenizde kendinize yakın bulduğunuz birine vasiyetinizden bahsedebilirsiniz. Bu kişi sizin idareciniz,doktorunuz yada bakıma gelen bakımevi görevlisi de olabilir. Bu konuda bir sınırlama yoktur. Eğer vasiyetinize konuştuğunuz bu kişilerin isimlerini eklerseniz bu sizin idareciliğiniz yapan kişi için yararlı ve yardımcı olur.
Hasta vasiyetinden bağımsız olarak bir idari-vasiyet yahut almanca “Vorsorgevollmacht” dediğimiz ontedbir vekaletnamesi kesinlikle tavsiye edilir. Bununla kimleri kendinize idareci tayin edebileceğinizi belirleyebilirsiniz. Bu vekaleti alan kişi, sizin mağdur durumunuzda, dışardaki iş ve işlemlerinizi yapma hakkına sahiptir.
Bir Hasta Vasiyeti nasıl hazırlanır?
Yazılı vasiyetinizi hazırlarken bir doktor veya konunun uzmanı kişi ve kuruluşa başvurmanız en doğru yöntemdir.
Vasiyet konusunda oldukça çok sayıda hazır örnekler bulunmaktadır. Ayrıca değişik başlıklar altında (Hasta Mektubu,Hasta Vasiyetnamesi vb.) her yerde bulunan bu örneklerin yada doldurma formlarının içerik olarak birbirlerinden farkı olmasa da ayrıntı ve incelikler konusunda farklılıklar arz ederler.
Piyasada çok değişik örnekleri bulunan bu vasiyetler, insanlar arasında zihin karışıklığına yol açabiliyor. Bu durumda kişi vasiyetine eklemeler yaparak istediği şekilde bir vasiyet hazırlayabilir.